Antwerpen-DS: de barbaarsheid voorbij

NIEUW: recente foto's van het complex op Flickr.com!

Antwerpen was vorige week getuige van een wel zeer bizar schouwspel: een sloopfeestje.
Met de nodige mediabelangstelling werd op zogenaamd ludieke wijze een aanvang genomen met de afbraak van het voormalige goederenstation Antwerpen Dokken en Stapelplaatsen aan de Noorderplaats. De grote loods en het monumentale voorgebouw zullen verdwijnen om plaats te maken voor de nieuwe campus van de Hogeschool Antwerpen. Dat deze instelling voor haar uitbreiding deze terreinen van Spoor-Noord uitkiest, die zijn vrijgekomen bij de verhuis van de NMBS-stelplaatsen naar het havengebied, is een goede zaak. De site van het station vormt een ideale poort tot dit terrein en de monumentale gevel, als krachtig relict van het maritiem-industrieel verleden van de omgeving en deel van het collectief erfgoed (opgenomen als imposant vrijstaand gebouw opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed opgemaakt door de Vlaamse Gemeenschap!), zou kunnen schitteren als uithangbord en identiteitsdrager van de hogeschool. Het gebouw is immers structureel nog zeer stevig en kan zonder veel problemen opgefrist en gerenoveerd worden. Het heeft een monumentaal en beeldbepalend karakter; dergelijke gebouwen zijn zeldzaam geworden en moeten gekoesterd worden.

De majestueuze voorgevel aan de Noorderplaats

Maar neen, dit mag hoegenaamd niet zijn. Modern moet het worden; het vooropgestelde bouwprogramma viel zogenaamd niet te combineren met het behoud van het stationsgebouw, en het zal moeten verdwijnen. Een beetje inzicht en creativiteit was kennelijk voor de betrokken architecten te hoog gegrepen.

Een trieste zaak voor het stedelijk erfgoed, maar eigenlijk nog veel triester voor de hogeschool zelf. Zij toont zich door deze afbraak zeer lichtzinnig en totaal onverantwoordelijk voor wat haar houding tegenover het erfgoed betreft. Hoe kan een instelling op intellectueel geloofwaardige wijze een opleiding Master in de monumenten- en landschapzorg inrichten, als zij zelf ludieke sloopfeestjes organiseert en erfgoed vernietigt?
In het kader van de hervormingen van het hoger onderwijs moeten de hogescholen academiseren, dit betekent onder andere ook dat zij moeten intellectualiseren. Wat we hier echter zien, is de cultus der stompzinnigheid, een verregaande verdwazing en geestesafstomping, die haar bekroning vindt in dit zogenaamde sloopfeestje, een populistisch mediatiek evenement van laag allooi, een barbaars gebeuren, intellectuelen onwaardig, een verheerlijking van de destructie waarmee men kennelijk een effect wil bereiken vergelijkbaar met de gemediatiseerde terechtstelling van Saddam. Een trieste dag voor Antwerpen.

Het stadsbestuur heeft echter ook flink wat boter op het hoofd in deze zaak: het onderschrijft volop de afbraakpiste en het college heeft volledige sloop zelfs reeds goedgekeurd, in een steelse beslissing waaraan weinig ruchtbaarheid werd gegeven.
De bevoegde schepen Ludo Van Campenhout juicht de afbraak toe en gaat zelfs zover het behoud van het station een intellectuele architecturale oneerlijkheid te noemen.

Nog veel schrijnender is dat het college het negatief advies van de bevoegde stedelijke commissie voor Monumentenzorg, die aandrong op een bijzondere gevoeligheid van de betrokken bouwheer om op een respectvolle manier met dit collectief erfgoed om te gaan, gewoon naast zich neerlegt en de sloop zondermeer toelaat. Een hypocriete houding van een college dat zich in zijn bestuursakkoord nochtans duidelijk uitspreekt voor een dynamische monumentenzorg. Met de dynamiek van de sloophamer zeker?

Het trieste resultaat van het "sloopfeestje"

In bijna twintig jaar is er kennelijk niet veel veranderd in Antwerpen. Rond 1990 was er de tragische sloop van de Koninklijke Stapelhuizen (Entrepot), net aan de overkant van de straat, waar nu zielloze moderne koterij in de plaats is gekomen. Net zoals toen worden bevoegde adviezen en gegronde opinies van intellectuelen genegeerd en overheerst de arrogantie van machthebbers die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid als behoeders van het erfgoed ontduiken en die telkens weer, kennelijk gedreven door duistere krachten, een sardonische grijns op de lippen, met hun witte slijmerige vingers sloopvergunningen blijven ondertekenen.

Arme stad, die haar erfgoed zo vernietigd ziet.
Arme Antwerpenaren, die hun geliefkoosde stad teloor zien gaan door dit verwerpelijk bewind en die, wat nog het ergste is van al, geen alternatief hebben voor deze stompzinnigheid, gezien de oppositie wordt gevormd door een zo mogelijk nog verwerpelijker uiterst rechtse partij.


Meer info over deze zaak:

• NIEUW: recente foto's van het complex op Flickr.com!
  
• Indymedia Antwerpen
  
• het Nieuwsblad
  
• ATV Antwerpen (video)
  
• BastA!
  
• Tafelzoetstof blog: Destructief creativisme